Przemieszczanie się w Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii, czyli o konkurencyjności środków transportu

Abstract

The diversity of cities in terms of urban planning means that there is no one exemplary solution for the model of public transport. The competitiveness of collective transport is pivotal to ensuring sustainable development as it becomes an alternative to private means of transport. The purpose of this article is to determine the competitiveness of individual means of transport operating on the premises of the Metropolis of Upper Silesia and Zagłębie (pol. Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia; GZM). The study assumed the evaluation of competitiveness in economic terms by comparing the time and cost of travel by public transport (bus, tram, train), private transport services and private means of transport (car, bicycle) during rush hours as well as off-peak hours. The study was complete, i.e. connections in all GZM members were verified. The results showed that although there are many possibilities to travel from GZM member cities to Katowice, public transport, while remaining cheaper than a car, is usually slower than it. It should be emphasized, however, that the distance was calculated from the central points in cities, so the travel time by public transport in the suburbs may be much longer than by car. The results show that in addition to route optimization, GZM should simultaneously encourage to travel by car in larger groups of people, which will translate into a reduction in the negative impact on the environment.

Zróżnicowanie miast pod względem urbanistycznym sprawia, że nie istnieje jedno idealne rozwiązanie dla modelu komunikacji publicznej. Konkurencyjność komunikacji zbiorowej jest kluczowa dla zapewnienia zrównoważonego rozwoju, ponieważ staje się ona alternatywą dla prywatnych środków lokomocji. Celem niniejszego artykułu jest określenie konkurencyjności poszczególnych środków transportu funkcjonujących na terenie Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii (GZM). Badanie zakładało ewaluację konkurencyjności w ujęciu ekonomicznym zestawiając ze sobą czas oraz koszt podróży komunikacją publiczną (autobus, tramwaj, pociąg), prywatnymi usługami przewoźniczymi (jak taksówki) oraz prywatnymi środkami transportu (samochód, rower) w godzinach szczytu oraz poza nimi. Badanie miało charakter pełny tzn. zweryfikowano połączenia wśród wszystkich członków GZM. Wyniki pokazały, że chociaż istnieje wiele możliwości na przemieszczanie się z miast członkowskich GZM do Katowic, to komunikacja miejska, pozostając tańsza od samochodu, zazwyczaj jest jednak od niego wolniejsza. Należy jednak podkreślić, że odległość była liczona od centralnych punktów w miastach, zatem czas podróży komunikacją miejską na przedmieściach może być znacznie dłuższy od podróży samochodem. Rezultaty pokazują, że oprócz optymalizacji przebiegów tras, GZM powinna równolegle zachęcać do podróży samochodem w więcej niż jedną osobę, co przełoży się na zmniejszenie negatywnego oddziaływania na środowisko.