Czy RIO chronią samorząd terytorialny, czy ograniczają jego samodzielność finansową?

Abstract

The aim of the article is to analyse the state control function over the activity of local self-governments in the field of their finances. The analysis is based on empirical data of the Regional Accounting Chambers (RACs), which is a special body created for control and supervision in the field of local government finances. Attention is paid to the question of financial independence of the local powers and how it is influenced by the state’s external supervision. In this context both too strong and too weak control has negative consequences for prudent funds usage by local government. The research indicates a decrease in law infringement by local authorities in the financial sphere. However, there are still cases of inefficient and irrational budget usage by local powers, which does not contradict the law, yet exerts a negative impact on their financial independence and performance of public tasks. Possible solutions of the indicated problems are outlined at the end of the article.

Celem artykułu jest analiza funkcji kontrolnej państwa nad działalnością samorządu terytorialnego w zakresie spraw finansowych. Przedstawiona analiza jest oparta na danych empirycznych Regionalnych Izb Obrachunkowych (RIO), które są specjalnym organem stworzonym do kontroli i nadzoru w zakresie finansów samorządowych. Zwraca się uwagę na kwestię samodzielności finansowej oraz na to, jak wpływają na nią zewnętrzna kontrola i nadzór ze strony państwa, ponieważ zarówno zbyt silna, jak i zbyt słaba kontrola mają negatywne konsekwencje dla rozważnego dysponowania środkami pieniężnymi przez władze samorządowe. Badania wskazały na zmniejszenie się ilości naruszeń prawa ze strony jednostek samorządu terytorialnego w zakresie spraw finansowych, jednak nadal istnieją przykłady nieefektywnego i nieracjonalnego wykorzystania środków przez władze jednostek samorządu terytorialnego (jst), które, mimo że nie są sprzeczne z prawem, negatywnie wpływają na ich samodzielność finansową oraz w konsekwencji na wykonywanie zadań publicznych. Na zakończenie artykułu proponowane są możliwe sposoby rozwiązania wskazanych problemów.